Άρθρο του δημοτικού συμβούλου Σωτηρή Παπαμιχαήλ, για ένα νέο μοντέλο διοίκησης του Δήμου, με την άμεση συμμετοχή των δημοτών στις αποφάσεις του:
Ας ξεκινήσω με δυο λόγια στα βασικά μοντέλα διοίκησης των δήμων από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα.
Δήμαρχος «διεκδικητής». Είτε τα κανόνιζε με τον πολιτικό φίλο υπουργό, είτε με αγώνες κατάφερνε να πάρει κάποια χρήματα για την πόλη του. Τότε η αριστερά κέρδιζε δήμους με διεκδικήσεις και επιβεβαίωνε το ρόλο της στην κοινωνία.
Δήμαρχος «εργολάβος». Έρχονται χρήματα απ’ την Ευρώπη. Τεχνικά έργα, έργα υποδομής ήταν το ζητούμενο κι όσα περισσότερα κατάφερνε να κατασκευάσει, τόσο πιο πετυχημένος ήταν. Η δεξιά και το ΠΑΣΟΚ έχοντας την κυβέρνηση και μοιράζοντας χρήματα στην αυτοδιοίκηση, κερδίζουν δήμους και κατασκευάζουν έργα, χωρίς όμως πρόβλεψη για τη συντήρησή τους, με αποτέλεσμα σήμερα τα περισσότερα από αυτά να αργοπεθαίνουν.
Δήμαρχος «διαχειριστής». Οικονομική κρίση, Καλλικράτης, μείωση των πόρων της αυτοδιοίκησης. Η κατάσταση είναι πλέον τραγική. Όσα έργα κατασκευάστηκαν στο παρελθόν, είναι σχεδόν άχρηστα πια και ο κόσμος ζητά ευπρεπή διαχείριση των οικονομικών, καθαρή πόλη και κάποιες σύγχρονες υπηρεσίες.
Όμως, μπορεί μια τέτοια διοίκηση να προσφέρει ουσιαστικά στους δημότες?
Μπορεί ένα μοντέλο δημάρχου «διαχειριστή» να αποτελέσει ελκυστική πρόταση και λύση?
Άποψή μου είναι, ότι πρέπει να σκεφτούμε διαφορετικά, να ορίσουμε άλλες προτεραιότητες και κυρίως να εμπνεύσουμε τους δημότες, να δημιουργήσουμε όραμα.
Σαφώς και πρέπει να νοικοκυρέψουμε τα οικονομικά του δήμου, να στηρίξουμε τις δομές αλληλεγγύης, να διοικήσουμε με διαφάνεια και δικαιοσύνη.
Η ευκαιρία που δίνεται σήμερα στην αριστερά (σε κεντρικό αλλά και τοπικό επίπεδο) είναι μοναδική και πρέπει να την εκμεταλλευτεί και να αναδείξει τις ικανότητες της. Πρέπει να κάνει ανατροπές σε όλους τους τομείς. Να αντισταθεί στις εύκολες λύσεις και στη «διαχείριση», στα οργανωμένα συμφέροντα, στο πολιτικό κόστος, στο βόλεμα και στις «συναλλαγές» και να στραφεί σε αυτούς που οφείλει να υπηρετεί. Στους πολίτες, στο λαό. Να κινητοποιήσει τους δημότες, να «επιβάλει» τη δημοκρατία και να την κάνει εργαλείο και πηγή έμπνευσης. Να δώσει όραμα στους δημότες, να κερδίσει τη συμμετοχή τους στη δημιουργία βάσεων για ένα αύριο που μας αξίζει.
Θα αναφέρω λοιπόν μερικά στοιχεία με τα οποία μπορεί να διεκδικήσει τα παραπάνω.
Άμεση δημοκρατία
Ένας από τους σημαντικότερους στόχους μας πρέπει να είναι η ενεργή συμμετοχή των δημοτών στις πολιτικές διεργασίες, ώστε ο ενημερωμένος και ενεργός πολίτης να αισθάνεται ότι ακούγεται η άποψη του, το πρόβλημά του, η διαμαρτυρία του. Η πολιτική ηγεσία επιβάλλεται να καινοτομήσει. Η τεχνολογία δίνει τις δυνατότητες ανάπτυξης μιας «άμεσης δημοκρατίας» και τέτοια μπορεί να είναι η ηλεκτρονική δημοκρατία. Βέβαια είναι βασισμένη στην τεχνολογία, αλλά δεν αποτελεί τεχνολογικό θέμα. Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι είναι καθαρά θέμα πολιτικής. Οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών διευκολύνουν την εφαρμογή της ηλεκτρονικής δημοκρατίας, αλλά δεν την προκαλούν αυτόματα.
Σημαντικά εργαλεία της ηλεκτρονικής δημοκρατίας μπορούν να είναι:
Ηλεκτρονικός διάλογος
Μία ιστοσελίδα ανοιχτού διαλόγου, που δίνει τη δυνατότητα στους δημότες, άλλα και σε όσους ζουν και εργάζονται στα όρια του Δήμου, να εμπλακούν άμεσα στη διαδικασία σχεδιασμού και υλοποίησης πολιτικής και δράσεων της πόλης τους.
Στον ηλεκτρονικό διάλογο ο δημότης ενημερώνεται για τα θέματα του Δήμου, συζητά με τους συμπολίτες του και τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου, καταθέτει τις απόψεις του, παρακολουθεί και παρεμβαίνει στις σχετικές συζητήσεις στο Δημοτικό Συμβούλιο.
Συμπεριλαμβάνει τρία εργαλεία που αλληλο-συμπληρώνονται: τις Ηλεκτρονικές Δημοσκοπήσεις, τα Ηλεκτρονικά Αιτήματα και τις Ηλεκτρονικές Διαβουλεύσεις.
Ηλεκτρονικές Δημοσκοπήσεις: τη διαδικασία ξεκινά ο Δήμος
Πρόκειται για αναλυτικά και σύνθετα ερωτηματολόγια που απευθύνει ο Δήμος προς τους πολίτες, και που αναρτώνται στο δικτυακό τόπο του ή / και αποστέλλονται με e-mail
Στόχος είναι η διερεύνηση των θέσεων και της στάσης των πολιτών απέναντι σε επικείμενες δράσεις ή αποφάσεις του Δήμου, όπως και η αξιολόγηση της ικανοποίησης ή δυσαρέσκειας των πολιτών σε δράσεις και πολιτικές που υλοποιεί ο δήμος.
Μπορεί να είναι είτε μία ανοιχτή διαδικασία προς όλους τους πολίτες, είτε να απευθύνεται προς επιλεγμένο κοινό-στόχος ανάλογα με το θέμα.
Ηλεκτρονικά Αιτήματα: τη διαδικασία ξεκινούν οι πολίτες.
Πρόκειται για το Ηλεκτρονικό αντίστοιχο της γνωστής μας συλλογής υπογραφών, για την προώθηση ενός αιτήματος προς το Δήμο.
Στηρίζεται σε μία απλή διαδικασία δημιουργίας και αποστολής ενός αιτήματος από έναν πολίτη (ή ομάδα πολιτών) μέσω του δικτυακού τόπου του δήμου, το οποίο καλούνται οι πολίτες να υποστηρίξουν συνυπογράφοντας το κείμενο του αιτήματος αν συμφωνούν.
Εάν οι υπογραφές που συλλεχθούν ξεπεράσουν κάποιο όριο, τότε ο Δήμος απαντά αρμοδίως και το θέμα μπορεί και να συζητηθεί στο Δημοτικό Συμβούλιο.
Ο πολίτης που εκκινεί την διαδικασία είναι υπεύθυνος για την κινητοποίηση των πολιτών γύρω από το αίτημά του.
H Ολοκληρωμένη Ηλεκτρονική Διαβούλευση: διαδικασία που ξεκινά ο Δήμος
Πρόκειται για μία σύνθετη και συνεργατική διαδικασία στην οποία συμμετέχουν πολίτες, ο Δήμος και άλλοι φορείς προκειμένου να συμφωνήσουν σε πολιτικές και δράσεις του Δήμου.
Στηρίζεται σε 3 πυλώνες που παρέχονται μέσω του Ηλεκτρονικού διαλόγου:
- Την ουσιαστική και κατανοητή από τον μέσο πολίτη πληροφόρηση, για τα θέματα προς Διαβούλευση
- Τον Ανοιχτό Διάλογο – Φόρουμ
- Τις Ηλεκτρονικές Δημοσκοπήσεις – Ψηφοφορία
Αυτά τα 3 συνδυάζονται, για τη δημοκρατική διεξαγωγή διαλόγου πολίτη-πολιτείας, και την ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων του Δήμου.
Σημαντικό εργαλείο μπορεί να αποτελέσει επίσης, ένας δημοτικός Διαδικτυακός ραδιοφωνικός – τηλεοπτικός σταθμός, στον οποίο συμμετέχουν η Δημ. Αρχή, Δημ. Παρατάξεις, Φορείς, Συλλογικότητες, μαθητές και ενεργοί πολίτες. Ο σταθμός αυτός, μπορεί πέρα από εργαλείο δημοκρατίας κι ενημέρωσης, να συνδυαστεί με προγράμματα, όπως το δια βίου μάθηση και να αποτελέσει παράλληλα εκπαιδευτικό εργαλείο των πολιτών με έμφαση στις κατηγορίες
α. νέων μαθητών γυμνασίου – λυκείου
β. μετεκπαίδευση οικονομικά ενεργού πληθυσμού (ανέργων και εργαζομένων)
Όμως επειδή δεν είναι όλοι οι δημότες χρήστες του διαδικτύου, η δημοτική αρχή φροντίζει να ενημερώνεται το μεγαλύτερο δυνατό μέρος του κοινωνικού συνόλου με Δημοτικά μέσα ενημέρωσης όπως η
Δημοτική εφημερίδα
Κυκλοφορία μηνιαίας έκδοσης δημοτικής εφημερίδας, με τη συμμετοχή – χρήση των δημοτικών παρατάξεων και συλλογικοτήτων, που δραστηριοποιούνται στο δήμο καθώς και από τον ίδιο το δήμο.
Το περιεχόμενό της ορίζεται από τους παραπάνω φορείς και περιλαμβάνει απαραίτητα και ενημέρωση για τις αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου.
Επίσης προβολή δημοτικών εκδηλώσεων, θέματα κανονισμού λειτουργίας του δήμου, ανακοινώσεις διαγωνισμών και μεγάλο τμήμα των θεμάτων που εμφανίζονται στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση.
Κλείνοντας. πρέπει να πω ότι πολλά από τα παραπάνω δεν έχουν κόστος και μπορούν να λειτουργήσουν μέσα από μια συμμετοχική διαδικασία και κάποια χρειάζονται οικονομική στήριξη που μπορεί να προέλθει από επιδοτούμενα προγράμματα. Όμως για να δώσουμε «σάρκα και οστά» στο όραμα, πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας τρία πράγματα. Το ένα είναι ο στρατηγικός σχεδιασμός, το δεύτερο είναι η συλλογική διαχείριση των στόχων, το τρίτο είναι να δημιουργήσουμε ένα χάρτη έργων που θα υπηρετούν όλες αυτές τις προκλήσεις.
Σωτήρης Παπαμιχαήλ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ