Oι περισσότεροι πιτσιρικάδες που γοητεύονται από το hip hop και ξεκινούν σιγά-σιγά να γράφουν στίχους, φαντάζονται τους εαυτούς τους πάνω σε μια σκηνή, να φτύνουν ρίμες πάνω στο beat και το κοινό να χοροπηδά στο ρυθμό τους. Το beat, η παραγωγή, ο ήχος που θα αποτελέσει το χαλί για το ραπ τους συχνά φαντάζει ως κάτι που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο θα βρεθεί, ότι δεν έχει τόση σημασία όσο το ραπ. Ο Eversor αποτελεί την ζωντανή απόδειξη ότι τούτο δεν ισχύει.
Το δικό του υπόβαθρο δεν ήταν απλά το μικρόβιο του ραπ. Ο Eversor, ή κατά κόσμον Θωμάς, τελείωσε ωδείο, μεγάλωσε σε ένα σπίτι με δίσκους των θρύλων της ροκ, σε μια περιοχή με ιδιαίτερη σημειολογία για το ελληνικό hip hop. Έπειτα σπούδασε ηχοληψία, εντρύφησε στην τεχνολογία του ήχου και αφέθηκε στη μαγεία του. Όλα αυτά αποτυπώνονται στις παραγωγές του: Ατμόσφαιρα, σκοτάδι, ψαγμένα samples, έμφαση στις μπασογραμμές και ένα αποτέλεσμα-σφραγίδα του στιλ και της διάθεσης, που με έναν μαγικό τρόπο απογειώνει το λεκτικό κομμάτι.
Η πορεία του ξεκίνησε με ένα σαμπλεράκι σε μέγεθος βιντεοκασέτας, έφτασε να συμπεριληφθεί μέσα στους κορυφαίους 5 παραγωγούς της Ευρώπης, να κάνει συνεργασίες με την ανφάν γκατέ της Ελλάδας και αρκετούς καλλιτέχνες από το εξωτερικό. Αν και έκανε μια σύντομη επιστροφή στο ραπ με την «Κάθειρξη» πριν από δύο χρόνια, πλέον είναι ο άνθρωπος της μουσικής. Αναλαμβάνει ολόκληρες παραγωγές και έχει “κερδίσει” την αναγνώριση να μπαίνει το όνομά του στον δίσκο δίπλα σε αυτόν του ράπερ, όπως για παράδειγμα στην πρόσφατα δισκάρα που έβγαλε με τον Anser, το Άδυτο. Τον Anser, που χαρακτηρίζει τον συνοδοιπόρο του «νούμερο 1 beatmaker της Ελλάδας» και ραπάρει ότι «αυτό το beat θα πρεπε να ‘ναι παράνομο».
Το πρώτο beat, το πρώτο demo
Όπως συμβαίνει συνήθως, όμως, όλα ξεκίνησαν εντελώς διαφορετικά. «Καθαρά για την παρέα ξεκίνησε το όλο πράγμα», λέει ο Eversor στο Gazzetta Weekend Journal, παίρνοντας τις πρώτες δόσεις καφεΐνης της ημέρας κάτω από την σκιά των βράχων του Βύρωνα. «Ακούγαμε μουσική και τότε ήμασταν πολύ λίγοι. Αρχικά μεμονωμένα άτομα στη γειτονιά, όπου ακόμα και στον Βύρωνα το hip hop είχε αργήσει να επεκταθεί. Ο Βύρωνας έχει την παράδοση και να σου πω την αλήθεια έπαιξε κομβικό ρόλο στο να ασχοληθούμε και να φτάσει το είδος στα αυτιά μας. Αρχίσαμε να ακούμε πρώτα ξένο ραπ με την παρέα γύρω στα 11, χωρίς να ξέρουμε τι γίνεται με αυτή την μουσική. Μας άρεσε ο ρυθμός, βλέπαμε και στο MTV τα βίντεο και γουστάραμε. Άρχισα πολύ δειλά να ασχολούμαι ο ίδιος στα 14, όπου έκανα πολύ βασικά πράγματα. Το πρώτο μου beat, τα πρώτα μου demo με το τότε συγκρότημα και άραγμα σπίτι, βινύλια και τα λοιπά. Αυτό ούτε το πήγα προφανώς επαγγελματικά από τότε, ούτε σκεφτόμασταν ότι θα γιγαντωθεί στα πλαίσια που το έκανε σήμερα αυτή η κουλτούρα και η μουσική.
Τα πρώτα beats ήταν κάτω του αστείου, ας πούμε! Τα μέσα ήταν δύο αρμονιάκια που είχα και ένα σαμπλεράκι, το οποίο ήταν σε μέγεθος βιντεοκασέτας. Πολύ περιορισμένα σε ήχο και δυνατότητες. Αλλά έμαθα στο δύσκολο, οπότε όταν έκανα το struggle μου για να συγκεντρώσω κάποια λεφτά και να πάρω καλύτερα μηχανήματα, ήμουν μαθημένος στα δύσκολα, οπότε μετά μου φάνηκε πολύ πιο ωραίο και εύκολο. Τα πρώτα μέσα ήταν τελείως πενιχρά. Μιλάμε για εποχές που δεν μπορούσε καλά καλά το PC σου να μπει στο google και στο Yahoo να κατεβάσει μια φωτογραφία!
Στην πορεία το πήραμε λίγο πιο σοβαρά. Γύρω στα 18 είχαμε φτιάξει τον ήχο και στον στίχο μας, είχαμε αγοράσει μηχανήματα και αρχίσαμε να ηχογραφούμε τα demo μας στο στούντιο που έγραφαν τότε όλοι, στο Horizon στο Παγκράτι. Οι TXC, οι FFC, οι Α.Γ όλη η σκηνή ήταν εκεί. Οπότε ήρθαμε σε τριβή με την πρώτη γενιά του ραπ, γιατί εμείς ήμασταν η δεύτερη, μπήκαμε σε δισκογραφική τότε, στα 20 νομίζω. Υπογράψαμε και άρχισε να μπαίνει όλο το πράγμα στη βάση του. Είχαμε υπογράψει με την ΗΧΟΤΡΟΝ, που ήταν η τελευταία πριν αλλάξει το παιχνίδι με τα MP3 και το Internet. Μέσα ήταν και όλοι αυτοί οι καλλιτέχνες οι πιο παλιοί. Ή πρώτη μας δουλειά ήταν το 2005-06. Phase 3 ήταν το γκρουπ μου, δεν έχουμε διαλυθεί στην ουσία, απλά ακολουθεί ο καθένας τη σόλο φάση του. Μερικοί έχουν κι άλλες δουλειές και δεν είναι εύκολο να γίνει κάτι συνολικό. Από τότε στην ουσία το πήραμε πιο σοβαρά, δεν το είδαμε ποτέ επαγγελματικά γιατί ήταν και άλλα τα δεδομένα τότε. Το καλό με μένα είναι ότι επειδή ούτως ή άλλως ήθελα να ασχοληθώ με τον ήχο, σίγουρα θα δούλευα σε αυτό το αντικείμενο. Έστω και σαν ηχολήπτης σε ένα τυχαίο στούντιο. Αν και είχα τελειώσει ωδείο πριν ακόμα ασχοληθώ με το ραπ ή οτιδήποτε, δεν το έβλεπα επαγγελματικά. Με τον ήχο από την άλλη ήθελα να ασχοληθώ, αλλά δεν το περίμενα ποτέ ότι θα φτάσει στο ευχάριστο αυτό σημείο και θα αποτελεί κύρια βάση το συγκεκριμένο είδος μουσικής. Σε αυτό έπαιξαν δύο πράγματα ρόλο. Πρώτον η διάδοση που υπήρχε στο είδος. Πήγαινε κάθε χρονιά και καλύτερα. Και σε αυτό που λέγαμε εμπορικό hip hop, που ακουγόταν στα ραδιόφωνα, έπαιζε σε βίντεο κλιπς και τα λοιπά, αλλά και στο underground. Υπήρχε γενικά μια άνθηση που ασχέτως αν δεν μας έκανε αισθητικά το ένα ή το άλλο, πάντα υπήρχε και μας έδινε και εμάς μια ώθηση να γίνουμε καλύτεροι».
Το πρόβλημα υγείας που γύρισε τον διακόπτη
Oι πειραματισμοί με τη μουσική και τα πρώτα beats δεν ήταν εκείνα που χάραξαν τον δρόμο. Ο δεύτερος λόγος, είχε μεγαλύτερη σημασία. «Εμένα προσωπικά μου άλλαξε πάρα πολύ την πορεία της ζωής μου ένα πρόβλημα υγείας που είχα», λέει ο Eversor. «Γύρω στα 17 πέρασα πολύ δύσκολα σε ένα νοσοκομείο με συγκεκριμένες συνθήκες και όλο αυτό με έκανε να εκτιμήσω κάποια πράγματα. Άλλαξε πολύ το lifestyle μου και είδα ότι πρέπει να κάνουμε πράγματα που μας ευχαριστούν, όποιο κι αν είναι το τίμημα. Οπότε σίγουρα υπήρχαν όλες οι προδιαγραφές: Η περιοχή, η μουσική πήγαινε καλά, ο κόσμος αυξανόταν οπότε μπορούσαμε να ανταλλάξουμε και μουσική και δημιουργία και όλα, αλλά με βοήθησε πολύ και αυτό το συγκεκριμένο πράγμα, γιατί με έκανε να πιστέψω πάρα πολύ και να μην το παρατήσω. Γιατί κακά τα ψέματα δεν είμαστε ούτε Αμερική, ούτε Γαλλία, ούτε Αγγλία όσον αφορά το hip hop. Οπότε βοήθησαν όλα, έστρωσα και εγώ τον εαυτό μου κάτω στο να γίνω καλύτερος, άρχισα τα πρώτα πάρε-δώσε με το εξωτερικό, με ράπερς από την Αμερική, από την Γαλλία.
Μας είχε γίνει πρόταση το 2006, κατευθείαν μετά τον δίσκο μας και κάναμε μουσική σε ένα παιχνίδι για το Playstation της Atari τότε, σε συνδυασμό με τον Marc Ecko, όπου ήταν πολύ γνωστός σχεδιαστής και graffiti artist. Ήταν ένα παιχνίδι με μπουνιές, κλωτσιές και ιστορίες τέτοιες, αστυνομίες και graffiti. Και μας ζητήθηκε να πάρουμε μέρος σε ένα ρόστερ απίστευτων καλλιτεχνών, Αμερικανών και μη, που εγώ τους είχα ινδάλματα, να κάνουμε μουσική μαζί. Αυτό ήταν το λιθαράκι ότι κάτι πάει καλά. Ότι δεν γίνεται να έχουμε αυτή την αναγνωρισιμότητα χωρίς κονέ, χωρίς άκρες, χωρίς τίποτε και να μην το αξίζουμε. Στην ουσία και την δισκογραφική για έναν δίσκο την είχαμε και μετά φύγαμε από εκεί, γιατί άλλαζε το όλο σύστημα της βιομηχανίας γενικότερα».
Από τον στίχο στον ήχο
Στα πρώτα κομμάτια ο Eversor ράπαρε κανονικά με τους υπόλοιπους. Κάποια στιγμή όμως, ήρθε η ώρα να επιλέξει. Και επέλεξε τη μουσική. Ή μάλλον, τον επέλεξε η μουσική. «Κοίταξε, τον στίχο και την ερμηνεία δεν μπορώ να το βάλω στο ίδιο level με την παραγωγή όσον αφορά το τι μπορείς να εκφράσεις, δεν το θεωρώ ίδια μορφή έκφρασης. Αλλά όσο πέρναγε ο καιρός, είδα ότι μου έτρωγε το ένα χρόνο από το άλλο. Έτσι βρισκόμουν σε ένα μεσαίο στάδιο, για μένα τουλάχιστον. Και έπρεπε κάποια στιγμή να αποφασίσω. Υπήρχε επίσης πολύς κορεσμός από MCs και ράπερς εκείνη την περίοδο, δεν φαίνονταν οι παραγωγοί τόσο. Πέραν από ένα-δύο ονόματα οι πιο πολλοί είχαν βοηθητικό ρόλο. Ήταν ο φίλος που έφτιαχνε beats και τον χρησιμοποιούσε το Χ-Ψ συγκρότημα. Είδα ότι υπήρχε έλλειψη, ειδικά στη γενιά μου. Και είπα να το πάρω απόφαση να αφοσιωθώ. Μου άρεσε πολύ να βγαίνω στη σκηνή και να είμαι με το γκρουπ μου, να συμμετέχω με τους άλλους, αλλά έπρεπε να αποτραβηχτώ από αυτό. Δεν ξέρω πόσο ώριμο ήταν, αλλά αναγκάστηκα κιόλας να το κάνω.
Το 2009 προς 2010 μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης έγινε ένα τεράστιο πρότζεκτ, όπου επέλεξαν τους καλύτερους ράπερς και παραγωγούς από την Ευρώπη. Εγώ είχα πάρει ένα e-mail ότι έχω επιλεγεί στους πέντε καλύτερους στην Ευρώπη. Αυτό το mail στην αρχή νόμιζα ότι ήταν spam, δεν το απάνταγα. Και δεν έδωσα ποτέ βάση. Περνούσαν οι μέρες, έρχονταν κι άλλα, δεν έδινα βάση. Σε κάποια φάση μου ζητούσαν έναν αριθμό τηλεφώνου να επικοινωνήσουν, γιατί τα πράγματα ήταν σοβαρά. Δίνω τον αριθμό μου και όντως με καλούν και μου εξηγούν ότι ήταν από το μουσικό ευρωπαϊκό γραφείο που ανήκει στην Ε.Ε: “σύμπραξη πολυεθνικών, ετοιμάζουμε πρότζεκτ απίστευτο με τεράστιο μπάτζετ, που θα γίνει στο καλύτερο στούντιο στην Ευρώπη, στο Βέλγιο. Και έχεις επιλεχθεί στους 5 καλύτερους παραγωγούς”.
Ήμουν πάντα ανταγωνιστικός σε αυτό που κάνω, αλλά ξέρεις, αυτό το υγιές, το “να παίξουμε καλύτερα από τους άλλους, η δική μας γειτονιά να βγει καλύτερη”, ήταν πολύ παιδικό ακόμα. Όταν έγινε αυτό σοβάρεψαν πολύ τα πράγματα και μέσα μου. Κυρίως αφού γύρισα από το ταξίδι αυτό. Ήμουν ενάμιση μήνα εκεί με άλλους 18 καλλιτέχνες από όλη την Ευρώπη, που ήταν οι top rapers στις χώρες τους. Και μπήκα κι εγώ πρώτη φορά και δούλεψα με άκρως επαγγελματικό τρόπο. Τότε κατάλαβα. Στην αρχή κι εγώ δεν το πίστευα ότι πάει τόσο καλά νομίζω. Γιατί άλλο να σου λέει η παρέα σου ότι είσαι καλός ή να βλέπεις ένα κοινό που τότε ήταν 400 άτομα στα live να γουστάρει και άλλο να έχεις μια δεύτερη άποψη, πόσω μάλλον από ανθρώπους που είχες ινδάλματα. Δηλαδή από τη γαλλική σκηνή, που άκουγα γαλλικό ραπ, να φτάνω στο σημείο να δουλεύω με αυτούς. Συνεργάστηκα με τον Cυt Killer, τον DJ, που ήταν στη σκηνή από “Το Μίσος”, την ταινία του Κάσοβιτς. Και δεν πίστευα ότι ο DJ που έβλεπα στην πιο ιστορική σκηνή, έκανε σκρατς στο κομμάτι μου! Ήταν πολύ ωραίο. Εκεί μπήκε η στάμπα ότι ωραίο το ραπ, αλλά κομμένα όλα, κομμένη η φάση. Το διαχώρισα και με τους φίλους μου και με το γκρουπ μου, ότι πρέπει να μείνω εκεί. Ότι πρέπει να ακολουθήσω το μονοπάτι του ήχου γιατί αυτό αποδίδει περισσότερο για μένα. Εκφραστικά σου λέω και πάλι ότι δεν το συγκρίνω με τον στίχο, αλλά έχω βρει τον τρόπο και περνάω περίπου το ίδιο έντονο μήνυμα μουσικά».
Aλλάζοντας την έννοια του παραγωγού
Όλα πλέον περνούσαν μέσα από τη μουσική. Η έκφραση, η καύλα, η δημιουργία. Και ο Eversor ουσιαστικά άλλαξε τον τρόπο που ο κόσμος, αλλά και οι περισσότεροι ράπερς, αντιλαμβάνονται το ρόλο του παραγωγού. Έγινε από ρολίστας, δεκάρι. Πήρε πάνω του το δημιουργικό κομμάτι, τη μουσική που κάνει τον ακροατή να σκιρτήσει και να ακούσει πιο προσεκτικά τους στίχους. Και κατάφερε να δει το όνομά του να μπαίνει στα άλμπουμ και στις συνεργασίες δίπλα από αυτό του εκάστοτε MC. «Είναι όντως αναγνώριση, αλλά έβαλα και ‘γω το χεράκι μου πριν ξεκινήσει όλο αυτό. Δηλαδή από το 2012 που άρχισα να συνεργάζομαι με MCs και να αναλαμβάνω όλη την παραγωγή των άλμπουμ, άρχισα να τους πιέζω με όμορφο τρόπο ότι “ξέρεις κάτι, πρέπει να το σεβαστείς αυτό. Γιατί δεν σου παρέχω απλά beats. Σου ενορχηστρώνω όλο αυτό το πράγμα και είμαι υπεύθυνος για το 70% της τελικής του μορφής, μιας και η μουσική οδηγάει τα πράγματα πλέον”. Η μουσική βοηθάει πάρα πολύ, αν είναι κάτι εύηχο θα κάτσει ο άλλος να το ακούσει. Αν είναι μαλακία από την αρχή, μπορεί να το κλείσει στο ένα λεπτό χωρίς να ακούσει αυτά που έχει να του πει ο MC.
Πλέον είναι έτσι, δεν το θεωρώ σωστό, αλλά έτσι είναι. Οπότε από τη μία το απαίτησα εγώ με τον τρόπο μου, από την άλλη το αντιλήφθηκαν οι ίδιοι και είμαι πάρα πολύ επιλεκτικός με τους συνεργάτες μου, γιατί θέλω να είναι άνθρωποι που αντιλαμβάνονται και τον κόπο, και την τεχνογνωσία που προϋποθέτει αυτό για να βγει σωστά και που στην τελική έχουμε και καλές επαφές, γιατί είμαι και σε ένα ηλικιακό level που δεν μου λέει πολλά απλά να κάνω ένα ωραίο κομμάτι. Θέλω να έχω και ωραία επαφή με τον εκάστοτε άνθρωπο που συνεργάζομαι. Γι’ αυτό και με τον Γιάννη (Αnser) έχει δέσει τόσο καλά και το συνεχίζουμε. Γιατί πέραν του μουσικού, που ο σεβασμός και η δημιουργία είναι αμοιβαία, είμαστε πολύ ok και σαν άνθρωποι. Είναι πολύ βασικό αυτό να το καταλαβαίνει ο άλλος και να σου δίνει το βήμα που σου αξίζει.
Χαίρομαι γιατί αν δεν είμαι ο πρώτος, είμαι από τους πρώτους που το κατάφεραν. Oπότε σίγουρα με χαροποιεί που πάτησε πολύς κόσμος σε όλο αυτό, γιατί και για μένα ήταν πολύ δύσκολα τα πράγματα να αρχίσω να δηλώνω σε συνεντεύξεις τότε ότι είμαι παραγωγός και κάνω αυτό, ήταν δύσκολο να κατανοήσουν το βάθος που είχε η θέση μου. Υπήρξαν σίγουρα πριν από μένα κι άλλοι αλλά λόγω των γκρουπς κυρίως, όχι δηλαδή να βγουν να δηλώσουν ότι “ξέρεις τι, είμαι αυτό και σου παρουσιάζω τους MCs πάνω σε αυτό”. Βρήκα τον τρόπο και το εκμεταλλεύτηκα, και λόγω του βιογραφικού μου, έπρεπε ο άλλος να με σεβαστεί, ας πούμε, Και πάλι είμαι κατά, στο τέλος της ημέρας μένει η μουσική σου, αλλά το κατάλαβαν, το κατανόησαν και χαίρομαι που βλέπω και πιτσιρικάδες και από άλλες γενιές που προσπαθούν το ίδιο. Απλά οφείλουν να γνωρίζουν ότι πρέπει να δίνουν στο τραπέζι ανάλογη ποιότητα με αυτή που θα δώσει ο εκάστοτε που συνεργάζονται στο μικρόφωνο. Από εκεί και πέρα, για μένα είναι σίγουρα παρεξηγημένος ρόλος, όπως ήταν ο ρόλος του DJ κάποια εποχή στην Ελλάδα. Το ζήτημα είναι οι MCς γιατί ο στίχος είναι το βασικό, αλλά με τα χρόνια και με τον κορεσμό που υπήρξε, βοήθησε πολύ η μουσική».
Προσωπικό όραμα
Τι σημαίνει όμως καλός παραγωγός σε ένα hip hop κομμάτι; Ότι όποιος έχει τα χρήματα να πάρει τα πιο ακριβά μηχανήματα κάνει και τις πιο αξιόλογες παραγωγές; «Παλιά ίσως ίσχυε αυτό. Από το 2008 και πίσω για να κάνεις ένα πολύ αξιόλογο αποτέλεσμα ίσχυε. Δηλαδή όντως ήθελε πολλά λεφτά γιατί όλα τα μηχανήματα έπρεπε να είναι εξωτερικά. Κοινώς ο υπολογιστής έκανε το 20%. Με το που έγινε το μπαμ με την τεχνολογία και την γρήγορη ανάπτυξη, καθώς και όλο αυτό το “πειρατικό” που βοήθησε και βοηθάει ακόμα με κάποιο τρόπο ανθρώπους που δεν είχαν πρόσβαση στα μέσα, ήταν πολύ εύκολο πλέον αν όντως ενδιαφερόσουν να μάθεις δύο-τρία πράγματα και να φτιάξεις beats. Και τώρα δηλαδή είναι πολύ εύκολο, με την έννοια ότι μπορείς να μπεις στο YouTube, να δεις δύο how to βιντεάκια, να κάτσεις με το πρόγραμμά σου είτε το έχεις αγοράσει είτε είναι σπασμένο είτε οτιδήποτε, να βρεις ήχους από το internet. Πλέον είναι όλα στο πιάτο, το οποίο είναι και καλό, δηλαδή αναδεικνύονται ταλέντα που θα μπορούσαν να μην έχουν αναδειχθεί ποτέ λόγω οικονομικών δυσκολιών, αλλά σίγουρα είναι και κακό γιατί υπάρχει μια υπερπαραγωγή και υπερποσότητα του υλικού. Τελικά είναι το ίδιο που γίνεται παντού, γιατί και το ραπ είναι ένα μικρό κομμάτι αυτού του συστήματος. Πλέον είναι πολύ πιο προσβάσιμο, αλλά πιο δύσκολο ανταγωνιστικά να έχεις την ταυτότητά σου. Αυτό δημιουργεί στον κόσμο μια ψευδαίσθηση. Το ότι κάτι είναι εύκολο στην πρόσβαση δεν σημαίνει ότι αυτό που θα παράγεις είναι το τέλειο. Θέλει πολύ προσωπικό όραμα, να έχεις δει τι θέλεις να κάνεις, να αφήσεις μια στάμπα, με το που ακούει ο άλλος την παραγωγή σου να λέει “αυτό είναι σίγουρα του τάδε”. Αυτό είναι το όλο clue για τους παραγωγούς.
«Υπερπαραγωγή και υπερποσότητα». Πώς αντιμετωπίζει όμως ο Eversor το φαινόμενο των καιρών, ότι τραγούδια που δεν έχουν τίποτα να πουν, καταναλώνονται με μανία; «Κοίτα αν το είχα πάρει τόσο της μετρητής θα το είχα παρατήσει νομίζω. Υπήρξα πολύ hardcore γύρω από το ραπ και το πώς πρέπει να είναι, ειδικά πιο πιτσιρικάς. Πλέον θεωρώ ότι όλα έχουν το λόγο τους. Υπάρχει κόσμος που θέλει να ακούσει όντως ρηχό στίχο, έναν στίχο που να λέει μαλακίες. Υπάρχει κόσμος που του είναι πιο εύκολο στο αυτί να ακούσει κάτι πολύ πιο μίνιμαλ και πιο ποπ, αλλά υπάρχει και κόσμος που απαιτεί κάτι πολύ πιο βαθύ και πολύ πιο έντονο. Ο καθένας θα κάνει τη δουλειά του για τους ανθρώπους που πρέπει να την κάνει. Δεν γίνεται πάντα να δουλεύουμε για τη μάζα. Δηλαδή και αυτό που θεωρούμε εμείς σωστό, για άλλους είναι λάθος. Ή αυτό που θεωρούμε εμείς πνευματικό ή ανώτερης ποιότητας και στάτους από κάτι άλλο, για άλλους δεν είναι. Όπως είναι τα πράγματα τώρα μπορεί να τον ξεκουράζει τον άλλον το ελαφρύ, να τον εκτονώνει. Εννοείται στη δική μου γεύση δεν είναι καλό, μου την χαλάει πολύ. Δεν μπορώ όμως να πω ότι εφόσον το 70% καταναλώνει πλέον αυτό, ας πάω και εγώ εκεί. Δηλαδή ποιος θα μείνει να εκπροσωπεί το υπόλοιπο; Και να σου πω κάτι, τα τελευταία δύο χρόνια έχει αλλάξει πολύ η ζυγαριά σε αυτό το ζήτημα. Δηλαδή ένα μικρό μέτρο σύγκρισης είναι οι τάσεις που λέμε στο YouTube. Δεν το παίρνω πολύ σοβαρά, αλλά είναι ένα στατιστικό, ένα σημείο των καιρών. Βλέπεις ονόματα δικά μας, εννοώ με καλό στίχο και ωραία παραγωγή, ή σε κάθε περίπτωση με τη hip hop φάση που θεωρούμε ότι είναι το αμιγώς σωστό ραπ ας πούμε, να κοντράρουμε στα ίσια ή και παραπάνω σε views και απήχηση γκρουπς και καλλιτέχνες που κάνουν το πιο εύπεπτο, το πιο πλαστικό και το πιο βιαστικό.
Επομένως, νομίζω ότι ο κόσμος ή ξυπνάει (που δεν το νομίζω τόσο έντονα), ή αν όχι σίγουρα βαριέται το ίδιο και το ίδιο, οπότε θα πάει αλλού. Μου έχει τύχει να δω ανθρώπους 40 χρονών που να έχουν τις δουλειές τους και να θέλουν να ακούσουν κάτι ηλίθιο για να τους ξεκουράσει. Γιατί αν ακούσουν ας πούμε τον Anser και τον κάθε Anser και τους άλλους που θεωρώ ποιοτικούς και από τη νέα γενιά στις 23.00, δεν νομίζω να τους δώσουν ιδιαίτερη ώθηση για την επόμενη μέρα. Θα βάλει τον ακροατή σε σκέψεις, ο άλλος θέλει να αποτοξινωθεί από όλο αυτό. Οπότε όλα κάπως λειτουργούν. Το ζήτημα είναι ότι η γραμμή του πώς κινούνται όλα αυτά είναι η Αμερική. Οπότε δεν θα το βάλω στην ελληνική πραγματικότητα. Όλα πηγαίνουν μέσω μιας γραμμής που έρχεται απ’ έξω. Αν έξω αλλάξει αυτό, θα είναι αλλιώς τα πράγματα και εδώ. Όπως γίνεται με οποιαδήποτε μόδα, πέρα από τις μουσικές. Κάποιες μόδες έρχονται για να μείνουν, κάποιες για να καταναλωθούν από την τουαλέτα της Ευρώπης».
Τι είναι αλήθεια το hip hop; Μόδα ή κίνημα; «Και μόδα είναι και κίνημα. Και τα δύο, λίγο από το ένα, λίγο από το άλλο. Θα γινόταν ούτως ή άλλως. Βοηθάει πολύ το κοινωνικό background αυτής της χώρας. Η κοινωνία και ο τρόπος ζωής βοηθάει να αναπτυχθεί στίχος και έντονη μουσική. Θεωρώ ότι το λιθαράκι το τελικό ώστε να πάρει τη μορφή αυτή, ήταν η στιγμή που σοκαρίστηκε η κοινή γνώμη και εννοείται και εμείς, η δολοφονία του Παύλου. Θεωρώ ότι αυτό το συμβάν, πέρα από το σοκ που δημιούργησε στην κοινή γνώμη, έπαιξε το ρόλο του, δυστυχώς. Ο κόσμος ταράχθηκε μέσα του. Από εκεί που είχε συνηθίσει τα πράγματα να πηγαίνουν σε safe mode στο 24ωρο του και είδε ότι συμβαίνουν κι άλλα, σε έναν κόσμο που δεν βλέπει ούτε στα κανάλια, ούτε σε live αναμεταδόσεις. Και αυτή η αναμετάδοση έγινε το ραπ. Από εκεί μάθαινες το τι μπορεί να συμβαίνει. Κάποιες φορές με υπερβολική εικόνα και στίχο για την παρουσίαση του όλου ζητήματος, αλλά στην ουσία κάποιοι ξύπνησαν έστω και με αυτόν τον τρόπο και κατάλαβαν ότι κάτι παίζει που εμείς δεν το γνωρίζουμε».
Σε πλήρη δημιουργία χωρίς μουσική fast food
Ο Θωμάς επέστρεψε πρόσφατα από το Λος Άντζελες, όπου ηχογράφησε με τον 12ο Πίθηκο και οι μέρες του είναι γεμάτες μουσική. «Αρχικά πάρα πολύ στούντιο, το οποίο διατηρώ με τον Γιάννη, τον JK One, από το παλιό μου συγκρότημά. Πάει πολύ καλά, γιατί όπως σου είπα υπάρχει πολλή δημιουργία και πολλή έκφραση από παντού. Οπότε έχουμε πολλή δουλειά εκεί. Από εκεί και πέρα έχουμε τελειώσει στην ουσία το tour με τον Anser, έχουμε κάποιες ημερομηνίες ακόμα και κάποιες περιοχές που θέλουμε να επισκεφτούμε, σιγά-σιγά, αργά-αργά μπαίνουμε για κάποια επόμενα πειράματα μουσικά. Δουλεύω πολύ με νέους, που μου αρέσει πολύ το νέο κύμα που έχει φέρει το ραπ, ηλικιακά μιλώντας, γύρω στα 23-25. Αυτή η γενιά έχει κάνει πολύ καλή δουλειά, με πολύ ωραία παραδείγματα όπως οι Λόγος Τιμής, οι Zoro & buzz, ο Novel, ο Raptim, οι Αισθήσεις. Υπάρχει πολύς κόσμος που το κάνει όπως πρέπει και ακόμα καλύτερα από τους παλιούς. Έχω τελειώσει πρόσφατα ένα πρότζεκτ με τον Άκη, τον 12ο Πίθηκο, όπου το ηχογραφήσαμε στο Λος Άντζελες. Είναι ένα μικρό πρότζεκτ, τύπου EP, 4-5 κομμάτια. Λογικά θα βγει αρχές του ’20.
Είμαστε σε πλήρη δημιουργία γενικά! Σου λέω, βοηθάνε και οι συνθήκες. Βοηθάει και η καύλα γιατί εμείς το χτίζαμε χρόνια, οι πιο παλιοί από εμάς το έχτιζαν άλλα τόσα και όταν βλέπεις ότι υπάρχει πλέον απήχηση, ότι ένα live μπορεί να γίνει sold out, γεμίζεις. Αυτό για εμάς κάποια χρόνια πριν ήταν δύσκολο. Τώρα βλέπω ότι υπάρχει το έδαφος για να γίνουν πράγματα, πάντα με την ποιότητα που θέλουμε και χωρίς να μας πιέζει ο χρόνος. Δεν θέλουμε να κάνουμε κάτι σαν fast food. Θέλουμε να παίρνουμε το χρόνο μας και να κάνουμε καλή μουσική για να μένει. Γιατί το δύσκολο είναι να μείνει κάτι. Το δύσκολο δεν είναι να γίνεις θέαμα για έναν-δύο μήνες, έχουμε δει και πρόσφατα παραδείγματα τέτοια. Και πάλι, ο καθένας διαχειρίζεται τον εαυτό του και την εικόνα του όπως νομίζει. Εγώ είμαι στο ότι “ας στρωθούμε, και ό,τι να γίνει έγινε”, αυτή είναι η άποψή μου».
Όσον αφορά το εξωτερικό και τις συνεργασίες που εδώ και χρόνια έχει χτίσει εκεί, ο Έλληνας παραγωγός θέλει να συνεχίσει το μοτίβο που έχει χτίσει: «Στο εξωτερικό θα ήθελα να συνεχίσω να κάνω μεμονωμένες συνεργασίες. Ανταγωνιστικά όμως δεν έχει καμιά επαφή με εδώ, αν εδώ έχω να ανταγωνιστώ 3-4 άτομα, μπορεί και παραπάνω αλλά όπως και να έχει δεν ξεπερνούν τους δέκα, εκεί μιλάμε για μια αρένα. Δουλεύει τελείως βιομηχανικά το ζήτημα και υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα όχι αποτυχίας, αλλά να χρειαστεί άλλα 20 χρόνια να χτιστεί. Και είναι κάπως σαν λαχείο. Δηλαδή γι’ αυτό βλέπεις ανθρώπους καταπιεσμένους από την Αμερική ή τη Γαλλία με το που δουν την επιτυχία να χάνουν το μυαλό τους, γιατί είναι σαν το τζόκερ. Από εκεί που ήταν στη φτώχεια και την απομόνωση, ξαφνικά βρίσκονται με επιταγές του ενός εκατομμυρίου. Σε παρανοεί αυτό το πράγμα. Τρέχει τελείως αλλιώς η βιομηχανία αυτή στις μεγάλες σκηνές του εξωτερικού, οπότε δεν το βλέπω καθόλου έτσι. Θέλω να κάνω μεμονωμένες παραγωγές, κάνει καλό και στο όνομά μου, κάνει καλό γιατί συνεργάζομαι με ανθρώπους από άλλες φάσεις και με κάνει χαρούμενο το ότι τους ικανοποιεί αυτό που ακούνε και τελικά μπαίνουμε μαζί, ασχέτως αν έχουμε διαφορετικά backgrounds. Αλλά είναι πολύ δύσκολο και δεν έχω και το χρόνο πλέον. Το σκεφτόμουν αρκετά μέχρι τα 30 μου, αλλά δεν νομίζω ότι μπορεί πλέον να βγει έτσι. Δεν θα το ‘κανα. Θεωρώ ότι εδώ υπάρχει ο πυρήνας. Και να σου πω και κάτι; Δεν γουστάρω να αφήσω τη χώρα, γιατί εδώ είναι η φάση. Και ειδικά για τον Βύρωνα, να στο πω κι έτσι. Δεν γουστάρω να το αφήσω».
Γιατί συγκεκριμένα ο Βύρωνας ήταν στις πρώτες περιοχές που το hip hop ξεκίνησε να ανθίζει; «Πειραιάς και Βύρωνας αρχικά. Γιατί; Το background. Οι προσφυγικές ρίζες και αυτό το πολύ έντονα αστικό τοπίο, το οποίο οδήγησε τα παιδιά τότε. Ήταν και άλλες εποχές, αρχές 90ς ειδικά στον Βύρωνα, που έχω πολύ έντονες εικόνες, οι μισοί ήταν μπλεγμένοι με ναρκωτικά, οι άλλοι μισοί με μηχανές και οι ενδιάμεσοι όλων αυτών με γήπεδα και με ιστορίες περίεργες. Οπότε όλα αυτά βοηθάνε στο να γεννηθεί μια σκληρή μουσική όπως το ραπ, γιατί -κακά τα ψέματα- έχει ένα κακό υπόβαθρο όσον αφορά τις συνθήκες που μεγαλώνει και βιώνεται. Μέσα από κάτι πολύ αρνητικό, βγαίνει κάτι πολύ θετικό που είναι η δημιουργία και η μουσική. Αλλά αυτό βοήθησε στο να βγει καλή μουσική, να περπατήσουν και τα πρώτα γκρουπς και να δώσουν και σε εμάς ένα πάτημα να το κάνουμε. Νομίζω ότι ο Βύρωνας βοηθάει γιατί είναι και κέντρο απόκεντρο, δηλαδή ενώ είμαστε μέσα στο shithole έχουμε και λίγο το βουνό και κάπως ξελαμπικάρουμε και δημιουργούμε κάτι. Αλλά ήταν πολύ σημαντικό το background τότε. Και εγώ έχω ακόμα εικόνες πολύ έντονες, που αυτές θέλω να περνάω στη μουσική μου. Το θέμα με το ραπ είναι να αποδώσεις αυτό που ζεις στην εκάστοτε περιοχή. Δεν είναι το θέμα να αποδώσουμε το αμερικανικό όνειρο ούτε το τι συμβαίνει στα γαλλικά γκέτο. Πρέπει να είμαστε ρεαλιστές και να αποδίδουμε την εικόνα που βλέπουμε στην ίδια μας την περιοχή…».
Επιμέλεια: Θάνος Σαρρής
Φωτογραφίες: 3rdmobb
Ο Eversor στο Facebook: https://www.facebook.com/eversorphase3/
O Eversor στο Instagram: https://www.instagram.com/eversor_got_bangers/
Site: http://www.majorleaguebangers.net/
