Για το προωθούμενο Προεδρικό Διάταγμα του υπουργείου Περιβάλλοντος για τον πολύπαθο Υμηττό, μίλησε στο Δρόμο και το Μιχάλη Σιάχο ο Πολεοδόμος -περιβαλλοντολόγος Πάνος Τότσικας, μέλος της Διαδημοτικής Συντονιστικής Επιτροπής για τη Διάσωση του Υμηττού.
Γνωρίζοντας όσο λίγοι τις πληγές του Υμηττού και έχοντας δώσει αγώνες για την προστασία του όλα αυτά τα χρόνια, ο Πάνος Τότσικας κάνει λόγο για άτολμο βήμα, που αν και εμπεριέχει κάποιες θετικές κατευθύνσεις, ωστόσο, αφήνει παραθυράκια για την ανέγερση ιδιωτικών κολλεγίων στη Β’ Ζώνη προστασίας του Υμηττού, σημειώνοντας, μάλιστα, ότι ήδη πολλοί επιχειρηματίες της εκπαίδευσης έχουν πάρει θέση.
Από την άλλη, σημειώνει ότι αν και υπάρχει δέσμευση για την καταγραφή των αυθαιρεσιών που έχουν συντελεστεί, σύμφωνα πάντα με τη «συνταγή» Μαγγίνα, στον Υμηττό, δεν υπάρχει καμιά δέσμευση για την κατεδάφισή τους.
Που βρίσκεται η υπόθεση του Υμηττού αυτήν την περίοδο;
Πριν λίγο καιρό κατατέθηκε από τον Οργανισμό Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας ένα σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος (Π.Δ.) για την τροποποίηση του παλιότερου, που υφίσταται από το 1978. Θεωρείται, και δικαίως, ότι το ισχύον Π.Δ. δεν είναι σε θέση να προστατεύσει τον Υμηττό από τις ποικίλες τελικά αφορμές που υπάρχουν για την μετατροπή του από έναν ορεινό όγκο, από ένα δασικό χώρο σε έναν αστικό χώρο.
Κάτω από την πίεση των κινημάτων και των κατοίκων αναγκάστηκε η προηγούμενη πολιτική ηγεσία να υποσχεθεί ότι θα τροποποιηθεί το Π.Δ. προς το αυστηρότερο. Κατατέθηκε, λοιπόν, ένα σχέδιο από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, το όποιο προωθεί κάποιες προς το καλύτερο αλλαγές σε σχέση με το προηγούμενο, αλλά εμείς πιστεύουμε ότι είναι πολύ πιο πίσω από αυτό που απαιτείται.
Θα μας το εξηγήσετε αυτό;
Στον Υμηττό δεν εφαρμόστηκε στην ουσία η απαγόρευση της χρήσης «κατοικία». Με διάφορους τρόπους πολλοί, οι περισσότεροι επώνυμοι, κατάφεραν να χτίσουν διάφορες εγκαταστάσεις που τις χρησιμοποιούσαν ως κατοικίες. Βέβαια, δεν υπήρχε μόνο η ιδιωτική αυθαιρεσία. Η εκκλησία, οι δήμοι, η ΔΕΗ έκαναν μια σειρά από αυθαιρεσίες, που, όπως αποδείχτηκε και από τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, ήταν έξω από τις επιτρεπόμενες χρήσεις. Δηλαδή, κράτος, εκκλησία, δήμοι, ιδιώτες, όλοι λίγο-πολύ αυθαιρετούσαν και συνεχίζουν να ασελγούν επί του Υμηττού όλα αυτά τα χρόνια. Η απαγόρευση του προηγούμενου Π.Δ. ισχύει και στο προωθούμενο Π.Δ., αλλά υπάρχει ένα σοβαρό ζήτημα με τις κοινωφελείς εγκαταστάσεις. Ένα από τα βασικά αιτήματα μας είναι να σταματήσουν να χτίζονται όχι μόνο κατοικίες, αλλά και κοινωφελείς εγκαταστάσεις. Ακόμα κι αν οι κοινωφελείς εγκαταστάσεις γινόντουσαν από δημόσιους φορείς. Αυτό το πετύχαμε στο σκέλος που αφορά τις κατοικίες, ωστόσο, υπάρχει ένα ζήτημα σοβαρό που αφορά το γεγονός ότι στο προωθούμενο Π.Δ. προτείνεται ως μόνη επιτρεπόμενη χρήση στη Β’ Ζώνη προστασίας του Υμηττού αυτή της «εκπαίδευσης».
Πρακτικά αυτό τι σημαίνει;
Σημαίνει ότι δίνουν άδεια να χτιστούν εγκαταστάσεις εκπαίδευσης. Δίνεται, από το κράτος η δυνατότητα στη Β’ Ζώνη προστασίας όποιος έχει 40 στρέμματα να μπορεί να χτίσει 8.000 τετραγωνικά μέτρα. Αυτό έγινε γιατί υπάρχει πίεση ενόψει της ιδιωτικοποίησης της ανώτατης εκπαίδευσης από ενδιαφερόμενους που έχουν εξασφαλίσει φθηνή γη στον Υμηττό και οι οποίοι θέλουν να χτίσουν κολέγια. Να γίνει, δηλαδή, η περιοχή Κορωπίου, Βάρης, Παιανίας μια τεράστια ιδιωτική πανεπιστημιούπολη. Έτσι εκτεταμένες περιοχές του Υμηττού θα τσιμεντοποιηθούν και μάλιστα αυτό από το προτεινόμενο Π.Δ. θεωρείται ήπια χρήση.
Πάντως ένα θετικό του διατάγματος είναι ότι καταργείται η λογική του περιαστικού πάρκου, όπως ίσχυε ως τώρα και προωθείται μια άλλη λογική στην οποία εμείς επιμέναμε: Ο Υμηττός να είναι τελικά ένας προστατευόμενος δασικός χώρος με βάση τη δασική νομοθεσία. Επίσης, ο Υμηττός επεκτείνεται σε κάποιες περιοχές που μέχρι τώρα δεν ήτανε ενταγμένες στα όρια του, π.χ. Παπάγου, Γουδή κ.ά. Βέβαια, αυτό δεν αλλάζει τον κίνδυνο που διατρέχει η Β’ Ζώνη του Υμηττού, όπως προανέφερα. Εμείς υποστηρίζουμε να μην γίνει καμία δόμηση, κανένα κτίριο. Θα μπορούσε να μείνει μόνο η γεωργική χρήση στη Β’ Ζώνη και αυτό γιατί κάποιοι -κυρίως από την πλευρά του Κορωπίου- θεωρούν τον εαυτό τους αγρότη. Τώρα αν είναι δικά τους τα κτήματα ή αν είναι καταπατημένα, αυτό είναι ένα μεγάλο ζήτημα.
Προβλέπεται κάτι για τις υπάρχουσες αυθαιρεσίες;
Έχουμε μία υπόσχεση ότι σε 8 μήνες θα καταγραφούν και θα δοθούν τα στοιχεία όσων αυθαίρετων εγκαταστάσεων έχουν λάβει τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις γκρεμίσματος.
Θα γίνει μόνο καταγραφή;
Ναι, έτσι λέει το υπουργείο και αυτό το θεωρούμε τον απόλυτο εμπαιγμό, διότι αυτό θα μπορούσε να ανακοινωθεί και σήμερα. Όταν είναι τελεσίδικη μια δικαστική απόφαση είναι και ανακοινώσιμη. Άρα, θέλουν να το αποκρύψουν γιατί κάποιοι είναι μπλεγμένοι. Έφυγε ο Μαγγίνας αλλά υπάρχουν άλλοι 500 σαν το Μαγγίνα. Είναι στελέχη του ΠΑΣΟΚ, στελέχη ίσως και της Αριστεράς… Και βέβαια, μέχρι να ψηφιστεί το Π.Δ. μπορεί κάποιοι να ξεκινήσουν να χτίζουν όπως κάνει αυτή τη στιγμή ο στρατός γύρω από το στρατόπεδο Σακέτα.
Θεωρούμε αυτό που προτείνεται ότι αποτελεί ένα είδος εμπαιγμού. Ωστόσο, πρέπει να πούμε ότι στη διοίκηση του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας υπάρχουν αυτή τη στιγμή προοδευτικοί άνθρωποι, που δεν έχουν καμιά σχέση με την προηγούμενη διοίκηση και από τους οποίους ζητάμε να είναι πιο τολμηροί.
Υπάρχει επικοινωνία με τη νέα διοίκηση; Τους έχετε ενημερώσει αναλυτικά;
Εννοείται. Αυτοί οι άνθρωποι προωθήσανε το νέο διάταγμα, που θεωρείται πάρα πολύ τολμηρό για τα μέτρα ενός υπουργείο κι ενός Οργανισμού Αθήνας.
Εμείς, όμως, λέμε ότι το Π.Δ. είναι άτολμο, κάνει πέντε βήματα μπροστά, ενώ θα έπρεπε να κάνει δέκα. Βέβαια υπάρχει και η κριτική από τα δεξιά η οποία έχει βάλει στόχο να μην περάσει τίποτα από αυτά που προωθεί ο οργανισμός. Δηλαδή, μιλάμε για μια αντιδραστικού τύπου κριτική, η οποία προέρχεται κυρίως από δημάρχους της Ανατολικής Αττικής, από βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ.της περιφέρειας Αττικής, από κυνηγούς κοκ.
Με το θέμα των αυτοκινητόδρομων τι γίνεται;
Οι αυτοκινητόδρομοι είναι ένα κομμάτι το οποίο έχει σχέση προφανώς με την προστασία του Υμηττού, όμως κατά κάποιο τρόπο έχει αποκτήσει μια αυτονομία σε σχέση με το συνολικό πρόβλημα. Δηλαδή, το Π.Δ. δεν μιλάει για τους αυτοκινητόδρομους.
Στα σχέδια Σουφλιά υπήρχαν οι αυτοκινητόδρομοι…
Ναι, αλλά όχι στο Π.Δ.. Σε μια ξεχωριστή διαδικασία προωθουν νέους αυτοκινητόδρομους στον Υμηττό, στο λάκκο των Μεσογείων και αλλού. Αυτό το έχουμε μπλοκάρει. Ο Σουφλιάς το κατέθεσε το Σεπτέμβριο, αλλά με τις προσφυγές που καταθέσαμε είναι μπλοκαρισμένο. Το νέο διάταγμα δεν κάνει αναφορά για οδικούς άξονες στην Υμηττό. Αυτό που ισχύει, όμως, είναι ότι παραπέμπεται από τη σημερινή ηγεσία του ΥΠΕΚΑ στο ρυθμιστικό σχέδιο της Αθήνας. Βέβαια, η σημερινή υπουργός αφήνει να εννοηθεί ότι μπορεί να χρειαστεί να γίνουν και κάποιοι αυτοκινητόδρομοι. Η επίσημη γραμμή, πάντως, είναι «δεν ξέρουμε, θα δούμε».
Εν κατακλείδι θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Υμηττός κινδυνεύει από το μοντέλο ανάπτυξης που προωθείται στην χώρα τα τελευταία χρόνια;
Ακριβώς. Αυτή η αντίληψη περί ανάπτυξης είναι το μοντέλο που κατέστρεψε το περιβάλλον, κατέστρεψε την κοινωνία και το οποίο αντιπαλεύουμε εμείς συνειδητά. Και αυτό το μοντέλο, τον καπιταλιστικό τρόπο ανάπτυξης, δεν τον αντιπαλεύουμε δυστυχώς ενιαία, δεν είναι προτεραιότητα για κάποιους. Δεν είναι κυρίαρχη η αντίληψη ότι συνδέεται με όλα τα υπόλοιπα ζητήματα που αντιμετωπίζουμε ως πολίτες.
Όμως, έχουν αρχίσει ν’ ανθίζουν τα κινήματα που υπερασπίζονται το περιβάλλον, τους ελεύθερους χώρους και την ποιότητα ζωής των πολιτών. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Αυτό σαφώς συνδέεται με μια αντικαπιταλιστική κατεύθυνση, γιατί τελικά ο καπιταλισμός σημαίνει δυο πράγματα: εκμετάλλευση της ανθρώπινης εργασίας και εκμετάλλευσης της φύσης ταυτόχρονα. Έτσι απομυζά τα κέρδη του και την εξουσία του.